Église Saint-Materne

Object

Objectnummer 00585
Beschrijving Reinaert de Vos gekleed in monnikspij preekt vanaf een preekstoel tegen kippen en ganzen
Locatie koorstal Misericorde X aan de zuidzijde
Iconclasscode 85(REYNARD THE FOX)
Iconclasscode 86(BEWARE THE GEESE WHEN THE FOX PREACHES)
Iconclasscode 34B232
Iconclasscode 11Q71454
Begindatum 1510
Einddatum 1520
Land België
Plaats Walcourt
Locatie Église Saint-Materne
Fotograaf Verspaandonk, J.A.J.M.
Kunstenaar onbekend
Literaire duiding De voorstelling duidt volgens Verspaandonk op het gezegde 'de monick preeckte datmen niet en behoorde te stelen \ ende hy selue hadde de gans in sijnen scapularis'. Beter bekend als het spreekwoord 'als de vos de passie preekt, boer pas op u ganzen', dat voor het eerst vermeld werd door Jacob Cats in 1632. Dit is een waarschuwing tegen een schijnheilige. Engels: when the fox preaches, ten beware our geese Duits: wenn der Fuchs predigt, so hüte der Gänse / wenn der Wolf psalmodiert, gelüstet ihn der Gänse Frans: quand le renard prêche aux poules, prenez garde à vous / quand le diable dit ses patenôtres il veut te tromper

Literatuur

Auteur(s) Maeterlinck, L.
Titel Le genre satirique, fantastique et licencieux dans la sculpture flamande et wallone: les miséricordes des stalles
Plaats Paris
Jaar 1910
Paginaverwijzing p. 177 en 195
Auteur(s) Borchgrave d'Altena, J. de
Titel Notes pour servir à l'étude des stalles en Belgique
Plaats Brussel
Jaar 1937
Tijdschrift Annales de la Société Royale d'Archéologie de Bruxelles
Paginaverwijzing p. 249
Auteur(s) Verspaandonk, J.A.J.M.
Titel Het vreemde houten gezelschap
Plaats
Jaar 1974
Tijdschrift Antiek
Paginaverwijzing p. 136
Auteur(s) Stoett, F.A.
Titel Nederlandsche spreekwoorden en gezegden verklaard en in het Fransch, Duitsch en Engelsch vertaald
Plaats Zutphen
Jaar 1912
Paginaverwijzing p. 341, nr. 1373
Auteur(s) Varty, Kenneth
Titel Reynard, Renart, Reinaert and other foxes in Medieval England: the iconographic evidence
Plaats Amsterdam
Jaar 1999
Paginaverwijzing p. 55-86
Auteur(s) Frings, Jutta (red.)
Titel Krone und Schleier : Kunst aus mittelalterlichen Frauenklöstern
Plaats München / Essen
Jaar 2005
Paginaverwijzing p. 531, cat.nr. 485
Auteur(s) Cave, C.J.P.
Titel Roof bosses in medieval churches: an aspect of gothic sculpture
Plaats Cambridge
Jaar 1948
Paginaverwijzing afb. 25
Auteur(s) Kloeke G.G.
Titel "Seer schoone spreeckwoorden, oft Prouerbia" (in Franse en Vlaamse taal) in 1549 te Antwerpen verschenen
Plaats Assen
Jaar 1962
Paginaverwijzing p. 30, nr. 507
Auteur(s) Harrebomeé, P.J.
Titel Spreekwoordenboek der Nederlandsche taal of verzameling van Nederlandsche spreekwoorden en spreekwoordelijke uitdrukkingen van vroegeren en lateren tijd
Plaats Utrecht
Jaar 1858
Paginaverwijzing p. 201
Auteur(s) Papart, André
Titel Walcourt: les stalles de la basilique
Plaats Walcourt
Jaar 1971
Paginaverwijzing afb. 21
Auteur(s) Gaignebet, C., Lajoux, J.
Titel Art profane et religion populaire au Moyen Age
Plaats Vendôme
Jaar 1985
Paginaverwijzing p. 39

Aanvullende afbeeldingen

  • Plattegrond koorgestoelte met genummerde misericorden

Parallellen

  • Utrecht, Museum Catharijneconvent, hs. 66, f. 53r (detail), ca. 1475-1499 (Verspaandonk archief)
  • Londen, British Library, MS. Royal 10 E. IV, f. 49v (detail), ca. 1300-1340 (http://www.imagesonline.bl.uk)
  • Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, 133 M 82, f. 72r (detail), ca. 1484 (http://www.kb.nl/kb/manuscripts/search/index.html)
  • Bonn, Rheinisches Landesmuseum, inv.-nr. 1887, kleien bakvorm afkomstig uit het middelrijngebied, 15e eeuw (Frings 2005, cat.nr. 485)
  • Beverly, Saint Mary, Lady Chapel, sluitsteen (Cave 1948, afb. 25)